Kun je ooit nog gelukkig worden nadat je kind overlijdt? Toen haar zoontje ernstig ziek bleek, dacht Maartje Lute (41) dat dit het ergste was wat haar kon overkomen. Ze had het mis. Ze kwam er onder andere achter dan een (heel) kort leven niet minder waardevol is dan een lang leven.

 Tekst: Marion van Es Fotografie: Sasha Lambert

‘Mensen kennen mij als een extreem optimistisch persoon. Daarom was mijn reactie op de 20-weken-echo ook helemaal niets voor mij. Het was maar een heel klein beetje vocht in zijn borst, verder leek alles in orde. Normaal gesproken was ik de eerste geweest die had gezegd: ‘Komt wel goed’. Maar zo voelde het niet. Het voelde alsof zojuist doodsvonnis van mijn kind was getekend, alsof mijn leven in elkaar stortte. De maanden daarna heb ik continu in doodsangst gezeten. Ik probeerde krampachtig hoop te houden maar ik was elke dag bang.

Dat werd alleen maar erger nadat Benja geboren werd. In de dertig seconden dat hij op mijn borst lag, keek hij me met zijn donkere oogjes indringend aan. Ik voelde meteen dezelfde onvoorwaardelijke liefde als voor mijn andere zoon Boaz, die toen bijna vier was. Soms leek het vocht even weg te zijn en kregen we hoop, maar het slechte nieuws volgde elkaar in steeds hoger tempo op. Over zijn hele lichaampje zaten slangetjes en pleisters. Er was bijna geen stukje huid te vinden waar ik kusjes op kon geven.

Mike, mijn vriend, bleef ervan overtuigd dat het goed zou komen en fantaseerde over hoe Boaz en Benja straks samen zouden voetballen. Hoe graag ik ook wilde, ik zag het niet voor me. In plaats daarvan fantaseerde ik over wat ik zou doen op het moment dat de artsen ons zouden vertellen dat hij het niet ging redden. Zou ik gillend en schreeuwend ter aarde storten? Als je kind doodgaat, is je leven klaar, dacht ik. Omdat ik me geen raad wist met mijn wanhoop, zocht ik hulp bij een spiritueel coach. ‘Heb je er weleens aan gedacht dat het misschien de bedoeling is dat Benja doodgaat?’, zei ze. Even kon ik haar wel wat aandoen; dat was het laatste wat ik wilde horen! Ze begon te vertellen over dat wij soms een ander doel op aarde hebben dan dat we zelf kunnen bedenken. Dat wij niet altijd alles kunnen snappen en het leven niet maakbaar is. Iets in mij voelde op dat moment dat het waar was wat ze zei. Ik wilde niets liever dan voor Benja zorgen en hem zien opgroeien, maar het ging niet om mij. Iedere moeder wil het beste voor haar kind en misschien was het beste voor Benja wel dat hij zou mocht gaan. Vanaf dat moment kwam er een soort rust over me. Ik zong liedjes voor Benja en fluisterde in zijn oor dat alles goed was, ook als hij zou gaan. En voor het eerst sinds de 20-weken-echo voelde ik dat ik dat aankon.

Trots

In de nacht voor Pasen – Benja was op dat moment precies twee maanden oud – werden we door het ziekenhuis gebeld of we wilden komen. ‘De beste behandeling die we jullie kindje nog kunnen geven, is hem niet meer behandelen’, zei de arts. Het ergst denkbare was werkelijkheid geworden, maar toch voelde het niet als de nachtmerrie die ik altijd had gevreesd. Er kwam juist een soort oerkracht in me los: mijn baby ging sterven en als zijn moeder kreeg ik de taak hem daarbij te ondersteunen. Als ik dát kon, kon ik voortaan alles! Naast me stortte Mike volledig in, de tranen stroomden over zijn wangen. Ik legde mijn arm om hem heen en dacht: voor jou kan ik er óók zijn.

Na Benja’s overlijden voelde ik geen verdriet, maar vooral heel veel liefde trots en dankbaarheid. Alsof ik in een bubbel van liefde zat. Ik weet nog dat mijn baas me belde om me te condoleren en ik tegen hem zei: ‘Ik ben zó gelukkig!’. Aan zijn reactie merkte ik wel dat ik iets heel geks zei, maar toch voelde het zo. Niemand durfde het uit te spreken, maar achteraf hoorde ik van vriendinnen dat ze me manisch vonden. Ze dachten dat de klap nog moest komen en zeiden voorzichtig dat ik me niet sterk hoefde te houden. Ik begon ook aan mezelf te twijfelen: wat was er mis met me? Ik was zelfs een beetje jaloers op het verdriet van andere rouwende moeders. Misschien hielden zij meer van hun kind dan ik… Soms probeerde ik het op te roepen. Dan ging ik met Benja’s knuffeltje in zijn kamertje zitten en draaide ik de muziek van de uitvaart. Tranen kwamen er wel, maar het voelde als blij verdriet. Als vanzelf kwam er een glimlach op mijn gezicht. Ik voelde hoe zielsveel ik van hem hield. Dat gevoel was niet weg, ook al zat het niet in iets praktisch als een flesje of een kus.

Controlfreak

Al snel zat mijn agenda weer volgepland. Ik moest mijn zwangerschapskilo’s eraf sporten en afspreken met alle vrienden die zo lief voor me waren geweest. Maar steeds vaker dacht ik: ik wil dit helemaal niet. Ik realiseerde me dat ik mijn hele leven al dingen deed waar ik eigenlijk geen zin in had. Verjaardagen had ik bijvoorbeeld nooit leuk gevonden. Nu mijn baby dood was, had ik het ideale excuus om niet te gaan. Zo kon ik die periode als het ware oefenen met mezelf op één zetten. Toen ik na een tijdje weer aan het werk ging, merkte ik dat ik veranderd was. Ik had een goede baan in de contentmarketing en superleuke collega’s, maar miste de passie. Vergaderingen over of een poster licht- of donkerblauw moest zijn – ik zag er het nut niet meer van in. Voordat ik het wist, had ik mijn ontslag ingediend. Een plan had ik niet, geen idee waar ik van moest leven. Toch voelde het als de beste beslissing die ik ooit had genomen. In mijn hoofd bedankte ik Benja.
Vroeger was ik een controlfreak en wilde ik het liefst altijd in detail weten wat er ging gebeuren. Door Benja heb ik geleerd mijn hart te volgen. Ik ontdekte dat als je doet waar je enthousiast van wordt, de omstandigheden vanzelf op zijn plek vallen. Toen ik besloot een tijdschrift te beginnen voor ouders die een kind hadden verloren, had ik bijvoorbeeld geen idee hoeveel geld dat zou gaan kosten. Ik ben gewoon begonnen. En precies op het moment dat ik 10.000 euro bij elkaar moest hebben om de drukkosten te betalen, hadden we een meevaller met de verkoop van ons huis en stond het bedrag op mijn rekening. Sindsdien is het elke keer zo gegaan. In plaats van me tegen te laten houden door allerlei angsten en zorgen, besloot ik voortaan keuzes te maken vanuit liefde. Gelukkig maar, want anders was NEL Magazine  (Never Ending Love) er waarschijnlijk nooit gekomen.

Ik wilde graag een positief blad maken over kindverlies. Mensen zien dit al snel als een grauw en duister onderwerp, terwijl er ook heel veel schoonheid is. Ouders van een stilgeboren kindje zijn bijvoorbeeld nooit alleen maar verdrietig: ze spatten ook uit elkaar van trots. Veel ouders die ik spreek, missen de erkenning voor dit gevoel. Net als ik willen ze heel graag over hun kind vertellen; niet alleen over de dood, maar ook over de liefde. Het werd mijn missie om te laten zien dat dat óók mag.
Inmiddels heb ik vier magazines gemaakt, we zijn bezig met een vijfde, een Facebookplatform, podcast en een boek. Ook geef ik workshops om mensen een andere kijk op rouw te geven. Mijn boek heet Benja’s present – hoe ik (gek genoeg) gelukkiger werd na het overlijden van mijn kind. Lang niet iedereen begrijpt dat ik geluk en de dood in één zin kan noemen. Ik heb ook wel negatieve reacties gehad, bijvoorbeeld van mensen die zeiden dat ik geld zou verdienen over de rug van kwetsbare mensen. Of dat ik daar mijn eigen kind voor zou misbruiken. Die kritiek doet me minder dan ik had verwacht, want ik weet dat dit ik alles vanuit liefde doe.

Bekijk alle NEL Magazines op de website 

Kort leven

Natuurlijk kan ik me voorstellen dat er ook rouwende ouders zijn die zich wél heel ongelukkig voelen. Ik wil wat ik heb meegemaakt ook niet vergelijken met het overlijden van een ouder kind. Boaz is bijvoorbeeld verweven in mijn dagelijks leven. Als hij nu dood zou gaan, zou ik elke dag geconfronteerd worden met het gemis – aan Benja heb ik amper herinneringen. Toch denk ik dat het voor de liefde die je als moeder voelt, niet uitmaakt hoe lang je kindje heeft geleefd. Benja zou nu vier zijn en naar school gaan, maar op die manier denk ik nooit. Zijn leven had niet langer moeten zijn; dit was het. En twee maanden zijn niet minder waard dan tachtig jaar. In die twee maanden heeft hij me namelijk meer geleerd dan hij in tachtig jaar had kunnen doen. Die lessen zijn mijn grootste cadeau. En ja, ook de zware lessen zie ik als een geschenk. Mijn relatie met Mike heeft het bijvoorbeeld niet gered. Terwijl ik in mijn bubbel van liefde zat, bleek hij Benja’s dood te verwerken met drank en drugs. Een heftige periode, want ik kwam op straat te staan en moest met Boaz bij mijn ouders intrekken. Dat we elkaar zijn kwijtgeraakt, doet nog steeds pijn. Helemaal nu Mike pasgeleden een dochtertje heeft gekregen. Een nieuw kindje kan veel leed verzachten en dat gun ik hem, maar dat had ik graag samen gedaan. Toch heb ik er vrede mee en ben ik oprecht gelukkig met mijn leven zoals het is. Zelfs als ik alles mocht veranderen, zou ik willen dat het weer precies hetzelfde ging. Ik hoop dat ik andere ouders die een kind hebben verloren, kan helpen om voorbij de pijn te kijken. Want een mensenleven, hoe kort ook, is nooit zinloos. Een (heel) kort leven is niet minder waardevol dan een lang leven. Het komt altijd iets moois brengen.’

Ben je benieuwd naar Maartjes boek Benja’s Present? Bekijk het hier.