Ze zijn er weer, de grote rode en roze harten. De reclamefolders die deze week nonchalant bij ons op de deurmat vallen, staan er vol mee. Ze pronken op het voorblad en prijzen de artikelen liefdevol aan, coronatijd of niet. Ook de televisiespots zijn ermee behept, want binnenkort is het weer Moederdag, op 10 mei om precies te zijn. Hoewel ik begrijp en zie dat het vooral een commerciële aangelegenheid is, raakt het me toch. Hoe eenzaam moet het zijn voor al die moeders die nu in verzorging- en verpleeghuizen wonen of ziek zijn en vanwege de coronamaatregelen geen bezoek mogen ontvangen? Hoe pijnlijk is het voor de kinderen waarvan hun moeder is overleden, misschien recent nog waarbij afscheid nemen misschien niet mogelijk was of slechts in beperkte mate? Naast deze emotie voel ik ook andere pijn, dieper in mij, en ik snap eigenlijk niet goed waarom. Ineens hoor ik het stemmetje van kleine Sara in mijn oor: “Hai mam”. Aha, dat is dus de reden van mijn onbestemde gevoel: er is niemand die me ooit nog “mama” noemt. Soms ben ik bang dat ik vergeet hoe haar stem precies klinkt en de vertrouwde intonaties die erbij horen. Dan speel ik een geluidsfragment van haar af en probeer het voor altijd en eeuwig in te prenten.
Ze heeft een geheime missie
Op de kleuterschool maakt ze voor mij frutsels waarvan ik eerlijk beken niet alles te bewaren. Ze kan haast niet wachten tot zondagmorgen en het liefste geeft ze het al op vrijdagavond juist na het avondeten. Ondertussen geeft ze met kleine knipoogjes en lichte verwijzingen aan dat ze toch écht wel een verrassing voor me in petto heeft. En als ik doe alsof ik het niet helemaal begrijp, gooit ze er nóg wat hints tegenaan. Als ze ouder is koopt ze iets voor mij van haar zelfgespaarde centjes. We lopen hand in hand samen rustig te kuieren in onze binnenstad totdat ze plotsklaps stilstaat bij een winkel. Ze straalt van oor tot oor geheimzinnigheid uit en kijkt me met haar helblauwe ogen indringend aan. Ze moet hier toch echt naar binnen voor iets, maar wat? Haar mooie donkere wenkbrauwen trekt ze een paar keer op om de ernst van deze onderneming extra te onderstrepen. En weer kan ik het doen met een alles-en-niets-zeggende knipoog van haar. Stilletjes blijf ik midden in de winkelstraat staan en geniet heimelijk van de verborgen missie van mijn kind.
Plezier om geven van zelfgemaakte cadeautjes
Wat hou ik zielsveel van haar. En wat hebben we plezier beleefd aan het verrassen van anderen met zelfgemaakte kleinigheidjes. Geven is zo fijn om te doen. In de zomer staat een aantal glazen potjes netjes op een rij tegen de zandbak, en we vullen ze met amandelolie. We voegen er verse rode rozenblaadjes aan toe uit onze tuin en wachten geduldig de dagen af. Uiteindelijk hebben we zelfgemaakte rozenolie, die we zorgvuldig overgieten in bij de apotheek gekochte kleine bruine flesjes. Sint-Jansolie, rozenwater, theezakjes, jam en pesto. Je noemt het en we bereiden het. Ze heeft een keer een heus wellness-pakket gemaakt voor haar jarige juffen op school, inclusief haarwater. Of hun haar nog te kammen was ná gebruik hebben we nooit gehoord van ze. Het gaat om de intentie die er achter zit en die was meer dan schattig.
Een gevilt etui krijg ik als laatste
Het laatste presentje dat ik van Sara krijg voor Moederdag is een door haar gevilt etui voor mijn leesbril. Er staan roze ringen op met een gele kern en een knoopje in de vorm van een kat. Ze heeft dit etui gemaakt tijdens de creatieve therapie van de ggz. Vilten is haar met de paplepel ingegoten tijdens haar schooljaren op de Vrije School en het doet me goed dat ze in deze voor haar moeilijke periode teruggrijpt naar deze troostende en aardende handelingen. Zo kleurt ze daar ook minutieus mandala’s in, en steekt zelfs medecliënten en leiding aan om haar voorbeeld te volgen. In de woonkamer van de ggz hangen diverse exemplaren aan de muren.
Florence Nightingale met vilt
Ik voel pijn want het etui slijt te snel omdat ik het dagelijks gebruik en de viltlaag iets te dun is. Een lichte paniek komt in me boven omdat het straks wellicht onherstelbaar beschadigd is. Het lijkt alsof ik daarmee nog een keer mijn kind verlies. Gelukkig is de vroegere kleuterjuf van Sara – Marike – bereid het kleinood voor mij in ere te herstellen en zelfs meer dan dat. Ze voorziet het van een verstevigde binnenlaag zodat ik weer jaren vooruit kan. Ze is echt de Florence Nightingale met vilt. Het resultaat is dat het etui nu trots op mijn schrijfbureau ligt en mijn lievelingsvulpen uit Wenen er elke dag gratis in mag wonen. Zo is het voor mij altijd een beetje Moederdag als ik schrijf en vanuit mijn ooghoek naar het zelfgemaakte cadeautje kijk.
Graag een strikje erom
Nu ik zelf een andere invulling moet vinden voor mijn Moederdag, besluit ik ook het laatste oliepotje in mijn tuin op te ruimen. Het staat er al meer dan drie jaar en is na het overlijden van Sara nooit meer aangeraakt en afgemaakt. De olie is helemaal donkerbruin en stinkt een uur in de wind. Weg ermee. Ik fiets naar de stad en koop voor mezelf bij de reformwinkel een grote fles geurige rozenolie. Ziezo, die heb ik alvast binnen. De verkoper vraagt nog vriendelijk of het ingepakt moet worden voor Moederdag. Ja zekers en doe er maar een feestelijk strikje omheen, het liefst met rode hartjes.
Lees het hele interview met Elsbeth over haar dochter Sara in NEL 2