Ik merk dat mensen diep geraakt zijn als ze horen wat ik heb meegemaakt. Ik zie het aan de opkomende tranen in hun ogen, ik hoor het aan de stem die stilvalt. Je kind verliezen en ook nog door zelfdoding: ‘Het is het allerergste wat je kan meemaken’, is eigenlijk standaard wat ik te horen krijg. Het verlies van je partner of broer of zus of het overlijden van je ouders zou allemaal minder heftig zijn dan het overlijden van je eigen kroost.
En ik heb het meegemaakt, mijn enig kind Sara – een prachtige meid, is overleden op 17-jarige leeftijd. Ze heeft er zelf voor gekozen haar leven te beëindigen. En ondanks deze intens verdrietige, onomkeerbare gebeurtenis kan ik geen antwoord geven op de vraag of dit het allerergste is wat me kan overkomen. Omdat ik het oprecht niet weet. Misschien gebeurt er nog wel iets in mijn leven dat ik dermate lastig vind dat ik het niet kan hanteren, dat ik volledig onderuit ga. De dood van mijn kind raakt me diep, tot op het bot, elke vezel in mij is vervuld van mijn kind en dat zal zo blijven. Maar ik vind het zo lastig om verschillende soorten verlies te vergelijken met elkaar. Verlies is in mijn ogen niet te wegen, iedereen ervaart het op zijn of haar manier. En het heeft ook te maken met hoe je omgaat met je verlies, welke veerkracht je hebt en de gebeurtenissen die je eerder hebt meegemaakt en verwerkt.
Ik ben niet volledig onderuit gegaan, het is nu 2,5 jaar geleden dat ze is gestorven. De pijn komt soms dieper en rauwer binnen dan in het begin, alsof een andere laag in mij wordt aangeraakt. Het kan me overvallen bij het horen van een lied, het lezen van een tekst, een herinnering…. Ik vraag me soms af of ik het grote verdriet wel helemaal kan toestaan in mezelf, want als je kind doodgaat kan je toch niet meer overeind blijven? Alle gebeurtenissen van de afgelopen jaren zijn te heftig en te veel geweest. Een lange ketting van stressvolle situaties. En toch leef ik, geniet ik, huil ik, ga ik voort. Mijn grootste verlies is volgens mij als ik het contact met mezelf zou kwijtraken. Maar dat is niet gebeurd, ik kan op mezelf terugvallen. Ook nu, en dat geeft rust.
In mijn moederrol heb ik onherstelbare averij opgelopen. Gedachten tollen over elkaar heen. Het is mij niet gelukt mijn kind te leren om het leven te omarmen. Ik ben tekortgeschoten in de levenslessen die ik haar wilde meegeven. Waar is het misgegaan? Als moeder heb ik vanaf de geboorte van mijn dochter veel zelfvertrouwen gevoeld. Niet dat ik de perfecte moeder ben, integendeel, maar ik heb me zelden onzeker gevoeld in die rol. In het hele ziekteproces van Sara en de aanloopjaren naar haar dood toe, is er echter wel een knagende onzekerheid onder mijn huid gekropen. Omdat ik in situaties terecht kwam die het mij onmogelijk maakte mijn moederrol in te nemen. Bijvoorbeeld tijdens opnames in de kliniek. Je wil je kind blijven begrenzen, normen en waarden bijbrengen, ook al voelt ze zich rot en slecht. Aan de andere kant weet je ook dat dat juist extra spanning oproept, en spanning bij een kind dat suïcidale gedachten heeft wil je kost wat kost voorkomen. Voor mijn gevoel kwam ik in een spagaat terecht en liep ik op eieren, voelde me niet vrij om te zeggen waar ik voor stond.
‘Als mijn kind dood zou gaan, hoeft het leven voor mij ook niet meer’, is ook een reactie die ik wel eens van anderen hoor. Daar herken ik me gelukkig niet in. Ondanks het feit dat mijn kind dood wilde, haar doodswens zat diep in haar geworteld, ben ik niet in een donkere kelder beland zonder daglicht en perspectief. We hebben er zelfs over gesproken en mijn kind wist dat ik zou doorgaan met leven. Tijdens haar afscheidsdienst benoem ik het expliciet: ‘Ik heb je voorgeleefd Sara want dat is wat opvoeden is. Nu het voorleven stopt rest mij alleen nog voort te leven, het scheelt één letter. Je weet dat ik dat kan en dat ik dat ook zal doen. Ik zal voortleven met jouw liefde in mijn hart. Elke vezel in mij blijft vervuld van jou.’
Wij leefden als moeder en dochter heel intens. Hebben samen veel gereisd en mooie dingen beleefd. Waren veel bij elkaar, alsof we wisten dat onze tijd hier kort zou zijn. Een periode van zeventien jaar mochten we samen optrekken. En nu ze er niet meer is, ervaar ik nog meer hoe intens onze liefde is geweest. Deze intensiteit voel ik in de moeilijke momenten, de huilbuien die me soms overvallen, de donkerte die me dan omsluiert. Tevens ervaar ik ook de enorme urgentie om te leven, dat het leven me zo lief is. Voor mij voelt het dat ik juist door te leven, te genieten, het geleefde leven van mijn dochter blijf eren.
Op een nazomerse dag zit ik in de ochtendzon aan de tuintafel. Ik lees eindelijk in het boek dat mij al wekenlang vanaf het nachtkastje lag aan te staren. Een donkerrood gekleurde libelle strijkt stilzwijgend neer op de hoek van de houten tafel. Ze kijkt me recht aan met haar grote indringende facetogen. Wow, een gelukspijl in mijn hart. Ik voel me rijk in mijn verdriet.
Lees ook Elsbeth haar blog over de verjaardag vieren van je overleden kind.
Volg Elsbeth via LinkedIn en Amon coaching
Schrijf je in voor NEL's nieuwsbrief
Blijf één keer per maand op de hoogte van alles wat jij belangrijk vindt.
Je gegevens worden gebruikt voor het versturen van onze nieuwsbrief zoals omschreven in onze privacyverklaring.
© 2023 NEL Magazine | Privacyverklaring
