troost (de; m)1bemoediging bij verdriet 2(informeel) koffie: een bakje troost
troos·ten (troostte, heeft getroost)1(proberen) verdriet (te) verzachten; = opbeuren
Vroeger als kind gaf mijn moeder me een glas water als ik niet kon slapen, moest huilen of pijn had. “Hier, drink deze maar lekker op.” Vaak hielp het. Toen we vorig jaar onze dochter Vlinder verloren na vijf maanden zwangerschap hielp een glas water niet. Ik kon zelf ook niet benoemen wat wel zou kunnen helpen. Gewoon mijn meisje weer veilig in m’n buik tot ze volgroeid is en dan na de bevalling een gezonde baby op m’n borst. Dat had ik wel kunnen zeggen maar paste niet in een glas en kon ook niemand me aanreiken.
Na vijf maanden zwangerschap stond ons leven even stil toen we te horen kregen dat ons meisje geen overlevingskans had. Haar hoofdje was niet volledig gesloten en daardoor konden haar hersens niet goed genoeg ontwikkelen. Een mini-gaatje in haar schedel met grote gevolgen.
De bevalling werd een week later opgewekt. Zodra ik dat wilde zou ik een ruggenprik kunnen krijgen. Uiteindelijk ben ik zonder pijnstilling bevallen, maar dat er qua lichamelijke pijn een escape klaar stond was absoluut een troost.
Na de bevalling in het ziekenhuis bleven de beschuit met muisjes uit. Maar ik ben toch opnieuw moeder geworden? Mijn dochter is toch geboren? Ze is er. Heel anders dan we gehoopt hadden, maar ze is er. Alleen als je kind levend ter wereld komt krijg je beschuit met muisjes.
“Je bent nog jong, je kunt nog zoveel kinderen krijgen” was troostend bedoeld en voelde niet zo. Fascinerend dat mensen denken dat deze zin zou kunnen helpen. Wat hadden ze verwacht? Dat ik zou antwoorden: “Oh ja, das waar, zo had ik het nog helemaal niet bekeken. Ach dan valt het nog wel mee inderdaad. Nou wie gaat ermee wat leuks doen?”
Ik werkte in die tijd freelance als brandmanager. Mijn opdrachtgever gaf troost die ik ook echt als troostend ervaarde. Vlinder, het verlies, de pijn en de rouw mochten er zijn. Zonder dat het betuttelend werd of dat ik ineens gezien werd als een gehandicapte vrouw. Naast de bloemen en kaartjes stuurde ze regelmatig een bericht of belde ze even. We hadden het dan over Vlinder en ook over andere onderwerpen. Het mocht er zijn, hoorde erbij. Het hele team ging er zo mee om.
Het verlies aanvaarden, het bekennen, omarmen. Het verlies nemen. Erg belangrijk voor de rouwende. Een enorme troost als ook de omgeving het verlies onder ogen kan zien.
Wij kregen geen kraamhulp, mijn man zorgde voor me. Troost kan ook in pannen komen; een heerlijke pan verse soep of een ander voedzaam gerecht. Het liefst iets dat alleen nog opgewarmd hoeft te worden. Voedende warme troost. Dat was ooit zo normaal in onze maatschappij. In sommige culturen nog steeds.
De eerste dagen wilde ik niemand zien. Dat was voor m’n omgeving niet makkelijk, maar ze respecteerden het wel. Ik had behoefte aan de stilte in mezelf, alsof ik dan dichter bij Vlinder zou zijn. Daarnaast was ik moe van de bevalling en sliep ik veel. Misschien kon ik ook het verdriet in andermans ogen niet aan. De rouwende heeft altijd de regie, een enorme troost als dat gerespecteerd wordt.
De vele kaarten en bloemen waren ook erg troostend.
Vlinder is gecremeerd. Ik wilde heel graag zelf een uitvaart regelen in plaats van haar laten cremeren door het ziekenhuis. We hebben haar opgehaald uit het mortuarium en zijn naar Zorgvlied gereden. De uitvaartleider stond al klaar en ving ons goed op. We waren met z’n tweeën, m’n man en ik. Het roze mandje met Vlinder tussen ons in. We gingen naar binnen en regelden het papierwerk. De uitvaartleider vertelde een verhaal over een dame waarvoor hij de uitvaart had georganiseerd. Bij het afscheid kreeg iedereen een klein pakketje met vergeet-me-niet-zaadjes erin. Er waren er enkele over en deze kreeg de uitvaartleider mee met de boodschap: “geef deze aan mensen die het echt goed kunnen gebruiken, die een intens verlies meemaken.” Op dat moment haalde hij het pakketje uit zijn binnenzak en gaf het aan ons. We waren alle drie in tranen. Ja ook de uitvaartleider huilde mee. Tranen van troost.
Na de crematie gingen we naar een café in de buurt waar we hebben gelachen en gehuild. We bestelden de beste wijnen en de lekkerste hapjes. De ober had geen idee dat we zojuist onze dochter hadden weggebracht. Dat gaf op dat moment troost; even een ‘gewoon stel’ zijn. We bleven tot in de avond zitten samen.
M’n ouders hebben jaren geleden een uitvaartverzekering voor me afgesloten. Nu bleek dat deze ook de crematie van Vlinder kon dekken. Incl. de uitgebreide koffietafel achteraf. We hebben er maar niet bijgezet dat we met z’n tweeën waren. Van het geld dat we vergoed kregen hebben we een huisje gehuurd in Oostenrijk, waar we een paar weken later heen zijn gegaan. Dit samenzijn met onze oudste dochter Jana (2 jaar) en de natuur heb ik als mega troostend ervaren.
Dit artikel staat in NEL Magazine 4
Na de bevalling zei ik gelijk tegen m’n man: “Dit is niet voor niets geweest”. Ik was al erg geïnteresseerd in rouw en afscheid, las er veel boeken over en volgde cursussen. Mijn vraag was altijd: “Wie zorgt er voor de rouwenden?” Toen ik zelf verlies meemaakte werd deze missie enorm versterkt. Ik begon in april met het geven van gratis webinars over rouw, inmiddels hebben ruim 15.000 mensen deze bijgewoond. Inmiddels zijn er ook online programma’s ontwikkeld over rouw en zijn er ruim 3000 cursisten aangesloten bij de Grief.Academy. Het is ongelooflijk hoeveel mensen ik help door het verlies van Vlinder. Via mij helpt ze honderden mensen per maand, zo voelt het voor mij. Enorm troostend. Ik zou er alles voor over hebben om Vlinder alsnog gezond geboren te laten worden, ik zou alles gelijk inleveren én ik had deze missie niet willen missen. Het vervuld me enorm.
23 December 2020 heb ik een OnLive Theater georganiseerd over rouw en verlies. Ik heb Theater Amsterdam afgehuurd en diverse artiesten en sprekers uitgenodigd. O.a. Karin Bloemen, Xander de Buisonjé, Karsu en Gospel Choir kwamen optreden. Remona de Hond kwam vertellen over het leven en verlies van haar man Marc de Hond. Ruim 1000 mensen keken live mee vanuit huis. Het was ongelooflijk bijzonder. 24 December 2019 vertelden we onze familie dat we in verwachting waren en een jaar later sta ik in het theater met een heel programma over rouw. Het leven is een wonder.
In de webinars en cursussen ontmoet ik veel rouwenden en mensen die willen helpen. Het valt me op dat er veel mensen zijn met vastzittende rouw, oftewel rouw dat niet (volledig) gerouwd is. Na het verlies zijn er rituelen, bijvoorbeeld de uitvaart. Daarna gaat de omgeving weer verder met het leven en moeten de rouwenden dat ook maar doen? Ik zie dat zelfzorg belangrijk is, bijvoorbeeld goed je grenzen aangeven. Goed voelen waar je behoefte aan hebt. Wil je alleen zijn of samen met anderen? Wil je praten of is samen zijn fijner. Ik heb rondom de bevalling veel gepuzzeld. Ook als er mensen langskwamen ging ik aan de keukentafel zitten om te puzzelen, de visite hielp gewoon mee. Was heerlijk, zo kon ik delen wat ik wilde zonder dat je ongemakkelijk naast elkaar zit. Ik kon in die tijd ook niet lezen of me concentreren op een film. Puzzelen maakte me rustig, gaf me erg veel troost.
Daarnaast kunnen ook rituelen troost bieden. Bijvoorbeeld iedere ochtend een kaars aansteken met een intentie, een bepaald muzieknummer luisteren of een brief schrijven aan de overledene. Ook kun je anderen bij rituelen betrekken, bijvoorbeeld door ieder jaar een diner te organiseren. Of een wandeling. Zo kun je herinneringen en verlangens delen. Geef vooraf ook aan wat de reden is en wat je van anderen verwacht.
Ik heb een vlinder op mijn arm laten tatoeëren, dat geeft me erg veel troost en rust. Ze is altijd bij me, gaat altijd met me mee. Ze heeft echt haar plek. Ik merk dat m’n omgeving het soms lastig vindt om te zien, alsof ze er wat van willen zeggen maar niet weten hoe.
Wat we zeggen direct na het overlijden is vaak erg ingeprent; gecondoleerd. Wat zeg je als je na een jaar of 10, 20, 30 jaar er nog iets over wilt zeggen? Er zijn prachtige mogelijkheden, hierbij wat inspiratie:
Geschreven door Annemiek Dogan
Schrijf je in voor NEL's nieuwsbrief
Blijf één keer per maand op de hoogte van alles wat jij belangrijk vindt.
Je gegevens worden gebruikt voor het versturen van onze nieuwsbrief zoals omschreven in onze privacyverklaring.
© 2023 NEL Magazine | Privacyverklaring
